Deze tutorial is geschreven door Stijn Ghering en Egbert Attema
Alles begint altijd bij een goed idee zeggen ze maar hoe langer we bezig waren des te meer we het idee hadden dat alles wat te lang duurt niet meer leuk is.
Dit is echt iets wat je voor ogen moet hebben voor je aan de bouw van welke buggy dan ook begint.
Het is verder aan te raden om eens op papier te zetten wat je allemaal moet kunnen om een buggy te bouwen welke er professioneel uit komt te zien (dus geen kinderwagen wielen en stuurtjes van crosfietsjes!)
Ik ga er vanuit dat je een buggy uit RVS wilt maken en dat je een buggy wilt bouwen waar je verantwoord (wat betreft de buggy) hard in kunt rijden, relaxed kunt zitten en dus na een dag rijden relatief fit weer uit komt.
Ik moet het volgende kunnen.
(Of er voor zorgen)
- Doorzagen/slijpen
- Afbramen
- Uitdraaien
- Lassen
- Afslijpen
- 3-dimensionaal denken!
- Om raad vragen
Daar heb ik het volgende voor nodig
- Haakse slijper (liefst een grote om schuine pijpen door te kunnen slijpen zonder van meerdere kanten te hoeven beginnen)
- Afbraamschijven
- Draaibank of iemand die dit echt kan en op tijdstippen dat jij dat wilt of anders wordt het €€€!
- Liefst TIG of argon want dit behoeft geen nabewerking en het eindresultaat wordt dus makkelijker mooi
- Waneer je geen TIG lasser bent (of hebt gevonden) zul je voor de netheid je lassen moeten afslijpen. Doe dit met een lamellenschijf maar.......Nooit te veel want je las is onderdeel van de stevigheid!
- Je moet je het een en ander voor kunnen stellen hoe er iets uit komt te zien
- Vindt het wiel niet voor de 1000ste keer uit. Vragen kan altijd!
Verder volgt hier geen exacte beschrijving van een xxtreme xxracer maar de hanvatten om een buggy te bouwen die helemaal naar je zin is. Gaande weg het bouwen heb ik me elke keer afgevraagd waarom er voor een andere manier van construeren is gekozen. (t.o.v. mijn vorige buggy, aangepaste libre kloon)
Ik liep al langer rond met het idee om weer een andere buggy te bouwen omdat ik het gevoel had dat wanneer ik met 70+ Km/u over het strand reed de buggy meer en meer een eigen leven ging leiden en ik er dus steeds minder de baas over was. (Kan ook aan mijn vlieg en buggykunsten liggen maar daar gaan we even niet vanuit) Nu kom je meteen bij een van de 3 belangrijkste punten waaraan een buggy moet voldoen.
Balans daar bedoel ik het zwaartepunt van de buggy inclusief rijder mee. Het kan namelijk zo zijn dat een buggy met persoon a wel goed in balans is maar met b niet. Om te weten hoe dat bij je nieuwe buggy moet zijn kijk je eerst naar je oude buggy. Als je daar full speed aan de wind mee rijd en je wordt altijd alleen maar over je achteras weg getrokken (en snel ook) dan zit je dus te dicht op je achteras en / of je achteras is veel te smal. Je zou je zitpositie verder naar voren moeten plaatsen en / of je achteras moeten verbreden. (we gaan er gemaks-halve van uit dat je al zo laag mogelijk zit want dit beperkt drift aanzienlijk) Je moet zover naar voren dat je net niet over alle drie de wielen wordt weggetrokken want alleen drift over je voorwiel is erg gevaarlijk. Je weet waar je tenopzichte van de wielen van je oude buggy zit en je zorgt dat of zo blijft of je gaat naar voren danwel naar achteren met de zitpositie.
Stijfheid in je buggy leer je pas warderen en begrijp je ook pas echt wanneer je een keer met 70 per uur over het strand rijdt zonder je te beseffen dat je zo hard gaat. (in een mercedes voel je je ook veiliger dan in een lelijke eend wanneer je 120 rijdt.)
Sporing is belangrijk. Het geeft je de mogelijkheid om rustig te "kunnen" sturen. Veel manieren zijn hier mogelijk. BBS Booster heeft een knikje in de voorvork om het wiel voor het balhoofddraaipunt te plaatsen. XXRacer heeft de bekende flappen voor en achter de voorvork. Dit lijkt makkelijk te kopieren maar let wel dat het een combinatie is van de hoek van het balhoofd en de hoeveelheid naloop van het wiel. Een verkeerde verhouding en je hebt een buggy die heel slecht de bocht om wil of een blijvend zenuwachtig gevaarte waar je niet je voeten van je steps af durft te halen.
Je kunt dus nu al bepalen waar je wielen van je nieuwe buggy moeten staan en waar je zelf dan moet zitten met je zitje. Hieruit volgen het hoogste punt van je sidebars en het laagste punt. (net achter je knieholte) Je kent nu ook de afstand van de binnen achterkant van je zitje tot je steps.
Zo zie je maar, voor je het weet vormt zich er een buggy om je heen die voor jouw gemaakt is! Wij hebben gekozen voor de nu bekende xxracer curven in de sidebars. De gedachte hierachter dat je dan beter weg kan met je stuurstokken is helemaal gegrond. Uit de eerste rij ervaringen is het steile stukje wat vanaf het laagstepunt omhoog gaat zeker zo prettig tijdens het rijden want je kunt je hiertegen prima afzetten dus zeker niet te laag maken!
Zoals ik al eerder noemde ging ik er maar vanuit dat je het zwaartepunt zo laag mogelijk wilt hebben. Dit houd in dat je het zitje zo laag mogelijk monteerd en dat al het overige gewicht zo laag mogelijk komt. De reden hiervoor is dat de buggy minder snel zal gaan driften en dat in de bochten veel beter controleerbaar blijft. Hieruit voortvloeiend is o.a. de geknikte downtube gekomen. Deze heeft namelijk twee voordelen ten opzichte van de rechte. Doordat we steeds harder zijn gaan rijden in de buggy´s is het steeds minder belangrijk geworden om de maximale stuuruitslag te gebruiken. (klinkt raar maar dit is de gedachte erachter) Als je namelijk 40 Km/u rijd dan hoef je maar een beetje te sturen en je hebt je buggy al in een drift gegooid waardoor je omdraaid. Dit gaat in een goed uitgeballanceerde buggy zonder moeite en zonder dat je het gevoel hebt dat je de controle over de buggy kwijt bent. Doordat je dus niet meer zo´n grote uitslag hoeft te maken is de "zit" in de buggy in de loop der tijd veranderd van het zitten met gebogen knieen tot het praktiesch helemaal gestrekt zitten. (Je zet je dan ook meteen schrap in de buggy zodat deze niet onder je verdwijnd!) Nu komt het voordeel van de geknikte downtube om de hoek kijken want het aangrijpingspunt van de sidebars op de downtube zit lager en zodoende raken je bovenbenen de voorste randen van de sidebars niet meer als je gestrekt wilt zitten. Dit werd vroeger opgelost door de stepjes wat hoger te plaatsen maar ook deze zijn in de loop der tijd steeds lager gekomen. Tweede voordeel van de geknikte downtube is dat als je met meerdere van de buggy gebruik maakt en deze personen zijn niet allemaal even lang dan kun je de buggy makelijk langer en korter maken zonder dat je de diepte van het zitje hoeft aan te passen. De ergonomie blijft dus het zelfde.
Bij de drie belangrijke punten bij een buggy zou misschien een vierde kunnen.
Torsie Dit is de term voor het torderen (draaien) over de lengteas van je buggy. Veel mensen zullen weleens gemerkt hebben in hun eigen buggy (of die "mindere" van die vriend van je) dat als je hard aan de wind aan het rijden bent dat je dan je stepje aan de lage kant van de buggy (de kant waar de vlieger staat) naar beneden trapt en daardoor je complete voorwiel scheef duwt. Er ontstaat een krachtarm van je stepje naar je balhoofd. De lengte van de downtube de diameter en de wanddikte is nu bepalend of deze krachten kunnen worden opgevangen of dat de gehele downtube nu getordeerd wil worden. Is deze nu te zwak dan spreek je van torsie en deze is waarneembaar omdatje er met je neus bovenop zit. Er zitten nog twee van die torsiepunten in je buggy te weten de verbinding van downtube naar sidebars en die van sidebars naar achteras. Bij al deze punten is het van belang dat je zo min mogelijk krachtarmen gaat maken om zo het moment (effect) zo laag mogelijk te houden tussen de bestaande krachten.
Waarom zo´n drukte om die torsie? Nou, de respose van je buggy wordt hoger naarmaten je buggy stijver en torsielozer is. Hier bedoel ik mee dat alle comando´s die je aan de buggy geeft (sturen met je voeten, voor of achterover hangen, vlieger stuurbewegingen die als gevolg kracht vermeerdering of vermindering hebben) beter worden vertaald want niet alle energie gaat verloren in het frame van je buggy maar komt meteen tot uiting in snelheid en sturing. Kortweg handelbaarheid. Je hebt altijd de indruk dat JIJ de buggy aan het rijden bent en dat je er ook de baas over bent. Dit is wellicht ook de belangrijkste reden dat een geveerde achteras het nooit helemaal gemaakt heeft in de wedstijden. De rijder wil weten / voelen wat zijn buggy doet. (M. Shumacher heeft ook geen veer systeem van een citroën!)
Om torsie te beperken kun je een aantal dingen doen.
- Driehoeken creëren
- dikkere wanddiktes gebruiken
- groter omtrekmaten gebruiken
Driehoeken vind je bijvoorbeeld terug in het kruis achterop van de xxracer. De voorvork bovenin. De platte plaatjes onder de flappen waar de steps en de vooras aanzitten. De extra knikken in de downtube zorgen ook voor een groter stijfheid.
Dikkere wanddiktes kun je bij alles in je buggy gebruiken alleen bij de trekstangen achterin (het kruis) heeft dit geen zin. Veel gebruikte wanddikte is momenteel 3,2mm. Let wel dat een buis van bv 43,7mm doorsnede op een wanddikte van 2,6mm vele male stijver is dan een buis van 26,9mm doorsnede op een wanddikte van 3,2mm. Een groot deel van de stijfheid komt dus uit de omtrek van de buis (of koker). 3
Een heel verhaal wat hopelijk nog meer vragen zal oproepen om je zodoende tot het besef te laten komen dat het maken van een goed uitgeballanceerde buggy niet een zaterdagmiddag klus is. Dat zou het wel zijn als je over de kunde en de exacte tekeningen van b.v. de xxracer of de libre v-max zou beschikken. Die hebben wij dus ook niet en wat wij gemaakt hebben is verkregen door hééél veel kijken en beredeneren WAAROM dat zo of zo gedaan is. En als je begrijpt waarom, dan kun je er ook een eigen wending aan geven. Dit was uitermate moeilijk in het geval van de xxracer omdat deze buggy zo verdomd goed in elkaar zit.
ALLE lof aan bouwer en ontwikkelingsteam.
Eén tip kan ik je nog meegeven. Als je niet echt heel handig bent of niet in de juiste kringen verkeerd om het een en ander gratis gedaan te krijgen............en je hebt de mogelijkheid om bij je baas over te werken......ZEKER doen. Er gaat veel meer werk inzitten dan je denkt en je kunt hem dan gewoon KOPEN!. En tegen de tijd dat je het geld bijelkaar gewerkt hebt is je baas zo te spreken over je dat je best wel een aantal middagjes met NW 5-6 en laag water eerder naar huis mag.
Heel veel succes met het verder denken en eventueel maken van een voor jouw perfecte buggy.
Rapporteer
